Hiçbir Başarı Cezasız Kalmaz: “Alan Turing”
Üniversite eğitimini sayısal bir bölümde okuyan birçok insanın adını bir şekilde bir yerlerde duyduğu bir ismi mercek altına alacağım bu yazımda. İngiliz matematikçi, kriptolog ve bilgisayar bilimcisi kabul edilen Alan Turing.
6 yaşında okula başlayan ve matematik üzerine doğal bir eğilimi olan Alan Turing kısa sürede öğretmenleri tarafından keşfedilmiş, henüz 16 yaşındayken derslerinde türev/integral gibi konuları öğrenmeden bile ileri düzeyde matematik problemlerini çözer hale gelmiştir. Hatta bilime öylesine meraklı bir çocukluğu olmuştur ki; trenlerin ülkede işlemediği bir gün Southhampton’dan okula 60 milden fazla süren yolu tek başına bisikletle gitmiş ve yarıyolda geceyi bir otelde geçirmiştir.
Gelelim şimdi Alan Turing’in üniversite sıralarında çok da bahsedilmeyen, üzerinde durulmadan geçilen ama dolaylı da olsa tüm dünya kaderini etkileyen başarısına.
II. Dünya Savaşı zamanlarına gidiyoruz. Almanlar şifreli haberleşme yapabilmek için Enigma adında bir makine üretmiş ve bu makine sayesinde kendi aralarında gizli bir iletişim kurabilmişlerdir.
1938 yılında II. Dünya Savaşı’nın başlamasına 1 yıl kala İngiliz İstihbaratı tarafından Almanya’nın askeri şifrelerini çözmesi için görev teklif edilmiş, Alan Turing de bu görevi kabul etmiştir. II. Dünya savaşı başlamadan önce oluşturulan 5 kişilik ekiple birlikte bir parkta oluşturulan binada Almanların kullandığı şifreleri çözmüştür. Ne var ki Alan Turing ve ekibi tarafından çözülen bu şifreleme sistemi savaş zamanında birkaç defa daha zor bir şekilde değiştirilse de Alan Turing kısa bir sürede bu sistemleri de çözmüş savaşın gidişatının değişmesinde büyük rol oynayarak Almanya’yı başarısızlığa uğratmıştır. Tarihçiler, Alan Turing’in çalışmalarının Avrupa’daki savaşı iki yıl kısalttığını ve buna bağlı olarak sayısız yaşam kurtardığını belirtiyorlar.
Buraya yazsam okuyanların bitirmeden terkedeceğini bildiğim sayısız başarısı mevcut bir dahi Alan Turing. Şimdi gelelim onun cezasına. 1952 yılında Turing Machester polisi tarafından tutuklandı ve genç bir erkekle yakalandığı gerekçesiyle mahkemeye çıkartıldı. Toplumsal ahlakı bozmaya yönelik davranışları düzenleyen yasa kapsamında yargılanacaktı. O zamanlar homoseksüellik bir suçtu ve Turing’in ya hormon tedavisi olması gerekiyordu ya da hapis yatması.
Turing hormon tedavisini seçti çünkü bilimden uzak kalmak istemiyordu. Ancak bu suçlama ve ceza bir çok şeyden onu mahrum etmeye yetmişti. Güvenlik belgeleri elinden alındığından, şifre çözme merkezi GCHQ’a yürüttüğü danışmanlığına son verildi. Ayrıca, bildiği devlet sırlarını açıklaması olasılığına karşı gözetim altında tutuldu.
Bir gün evinin hizmetçisi olan Bayan Clayton bir akşamüstü Turing’in odasına girdiğinde onun yatağın üstündeki cansız bedeniyle karşılaştı. Turing’in ölüm nedeni aslında açıkça bilinmese de bilinen kısmı siyanür enjekte edilmiş bir elma yediği. Başarılı birçok bilim insanı gibi Alan Turing de henüz 42 yaşında, çok erken bir yaşta ölmüştür.
Ne diyelim, intihar olduğuna inanmış gibi yapıp normal hayatlarımıza geri dönelim..
